Thema 1

Methodologieën voor onderwijs in de schooltaal aan nieuwkomers met een migratieachtergrond

Wat betekent onderwijstaal?

De term onderwijstaal definieert de officiële taal van een natie/regio, de meerderheidstaal of moedertaal, die zowel de taal omvat die op zichzelf als schoolvak wordt onderwezen als de instructietaal die wordt gebruikt om andere disciplines te onderwijzen¹ ² ³.

Taal is een essentieel instrument voor succesvolle inclusie van nieuw aangekomen leerlingen met een migrantenachtergrond, zowel op school als daarbuiten. In de hele EU worden onderwijsstelsels vaker geconfronteerd met taalkundig heterogene contexten en met de uitdagende verantwoordelijkheid om leerlingen de juiste taalkundige en interculturele competenties bij te brengen om actieve en verantwoordelijke burgers te worden.

__________________

1 Maledive. (2012-2015). Onderwijs in schooltaal in de context van diversiteit. Studiemateriaal voor lerarenontwikkeling. ECML: https://maledive.ecml.at/

2 Raad van Europa. (n.d.). Schooltalen. Raad van Europa: https://www.coe.int/en/web/language-policy/languages-of-schooling

3 Krumm, H.-J., & Plutzar, V. (2008). Taalkundige integratie van volwassen migranten (LIAM). Achtergronddocumenten en studies. Portaal van de Raad van Europa: https://www.coe.int/en/web/lang-migrants/background-documentd-and-studies

Meer Referenties

Bekijk de video voor meer informatie over de inhoud van Thema 1.

De onderwijstalen vormen de ruggengraat van meertalig en intercultureel onderwijs⁴

Dit hoofdstuk biedt leerkrachten de goede praktijken uit de eerdere ervaringen van het TANDEM NOW-project, dat zich richtte op het gebruik van de mentormethode om de taalintegratie van mensen met een migratieachtergrond te bevorderen. De goede praktijken van TANDEM NOW kunnen worden opgeschaald door ze van de leeromgeving van beroepsonderwijs en -opleiding naar de schoolcontext te verplaatsen.

In het bijzonder wordt hier de zogenaamde "Peer-to-peer mentoring"-methode beschreven, om leraren te helpen de taalintegratie, motivatie en autonomie van nieuwkomers met een migratieachtergrond te bevorderen.

Op school kan "Peer-to-peer mentoring" worden toegepast via een reeks specifieke activiteiten, uitgewerkt in gedetailleerde instructies en praktische oefeningen. Leraren kunnen de meest geschikte activiteit voor hun leeromgeving kiezen en deze oefenen met de paren van mentor/mentee.

Om de doeltreffendheid van de Peer-to-peer-methodologie en van de voorgestelde activiteiten te garanderen, kunt u klikken op "Controleer je kennis!", om te testen wat u aan het einde van thema 1 hebt geleerd.

__________________

4 Raad van Europa. (n.d.). Meertalig en intercultureel onderwijs: Definitie en grondbeginselen. Raad van Europa: https://www.coe.int/en/web/platform-plurilingual-intercultural-language-education/the-founding-principles-of-plurilingual-and-intercultural-education

Introductie / Video

Specifieke doelstellingen

Leraren:

Leren hoe ze peer-to-peer mentoring kunnen gebruiken.
Leren Innovatieve antwoorden op maat ontwerpen voor het onderwijs in de schooltaal.

Studenten:

Dragen bij tot de verwezenlijking van meertalige, interculturele leeromgevingen.
Leren nieuwe woorden, leren ze associëren met concrete voorwerpen/concepten en leren de meest geschikte zinnen selecteren voor een bepaalde context.
Leren hun creativiteit en samenwerkingscompetenties versterken.

Doelen en resultaten

Leerresultaten

Leraren:

Een nieuwe methode toepassen om taalintegratie te bevorderen.
Niet-formele werkvormen gebruiken om de motivatie en de autonomie van de leerlingen te vergroten.
Bijdragen aan een schoolbrede aanpak, door gezinnen en de samenleving als geheel te betrekken bij niet-formele onderwijsactiviteiten.

Studenten:

Hun vaardigheden in de taal van het gastland verbeteren.
Mogelijkheden herkennen voor intercultureel en meertalig leren.
Meer gelegenheden creëren om nieuwe sociale banden te smeden.

Goede praktijk

Eenmaal aangekomen in het gastland worden studenten met een migratieachtergrond geconfronteerd met een nieuwe cultuur en taal, met een geheel nieuwe werkelijkheid, en hebben zij dus speciale ondersteuning nodig op vier belangrijke gebieden: taal, leren, betrokkenheid van familie en gemeenschap, en intercultureel onderwijs.

Mentorschap is een leermethode op maat, gebaseerd op de begeleiding door een mentor (een persoon met een bepaald ervaringsniveau) van een leerling (een persoon die nieuw is in een ervaring/context). In het onderwijs wordt het hele proces doorgaans gecontroleerd en begeleid door een leraar.

Het project TANDEM NOW is door de EU-werkgroep ET 2020 over ‘Gemeenschappelijke waarden en inclusief onderwijs 2016-2020’ erkend als een goede praktijk, als onderdeel van het ‘Compendium van inspirerende praktijken over inclusief onderwijs en burgerschapsonderwijs’. TANDEM NOW is een project voor de transfer van innovatie, gefinancierd door het Leonardo da Vinci-programma van de EU. Het werd uitgevoerd tussen 2007-2014 en was gebaseerd op het transnationale mentorproject TANDEM, waarbij 60 jongeren tussen 13 en 25 jaar werden gekoppeld aan mentoren met dezelfde culturele achtergrond zodat hun onderwijs- en opleidingstraject ondersteund werd.

TANDEM NOW werd uitgevoerd door een internationaal partnerschap, met organisaties uit Oostenrijk, Turkije, Italië, Duitsland en Spanje. Het project was een reactie op een gemeenschappelijk probleem van veel samenlevingen in de EU: jongeren met een migratieachtergrond of uit een etnische minderheid missen vaak geschikte rolmodellen, wat hun kansen op succes in het onderwijs en op de arbeidsmarkt kan beperken.

Meer bepaald is TANDEM NOW vertrokken van twee basisbeginselen:

Mentor en mentee hebben dezelfde etnische/migratie-achtergrond: mentor en mentee werden aan elkaar gekoppeld op basis van gemeenschappelijke taal en cultuur, wat het inlevingsvermogen van de mentor vergemakkelijkte en de mogelijkheid van de mentee om zich met zijn/haar "gids" te identificeren versterkte.
Blended mentoring: er werden zowel face-to-face als online activiteiten uitgevoerd om ruimtelijke en temporele barrières te overwinnen en de continuïteit van het proces te waarborgen.

Als gevolg van het project konden de mentoren hun persoonlijke kwalificaties vergroten en konden de leerlingen hun gevoel van eigenwaarde en hun kennis over hun onderwijs- en werkgelegenheidskansen verbeteren. Bovendien konden zowel de mentoren als de leerlingen hun digitale vaardigheden versterken.

Goede praktijken

UPGRADE:

De TANDEM NOW-methodologie wordt geüpgraded door:

Te veranderen van beroepsonderwijs en -opleiding, naar secundair onderwijs in het algemeen;
Een specifieke vorm van mentorschap toe te passen, namelijk peer-to-peer mentoring.

PEER MENTORING

Peer mentoring zal het leertraject van de student vergemakkelijken en zal unieke kansen creëren om relaties op te bouwen met leeftijdsgenoten en voor geleidelijke, sociale integratie in het gastland.

De leerling en de mentor ontmoeten elkaar!

Mentee:

Nieuwkomers met een migratieachtergrond, vaak met stressvolle, traumatische ervaringen
Schaarse kennis van de taal, cultuur en onderwijsmethoden van het gastland
De gezinnen kunnen moeite hebben om de nodige steun te verlenen

Is een meerwaarde voor de school!

Mentor:

Heeft een zekere kennis van de school en de omringende samenleving
Heeft belangstelling voor andere culturen
Wil steun verlenen aan een klas-/schoolgenoot met een migratieachtergrond die recent is aangekomen

Heeft de juiste motivatie om mentor te zijn!

Wat zijn de voordelen van deze goede praktijk?

Voordelen voor de mentee ‘s:

Vereenvoudigde integratie op school en daarbuiten
Creëren van positieve relaties met andere studenten
Verbetering van emotioneel welzijn en van academisch succes

FUN!

Voordelen voor de mentors:

Verwerving van belangrijke sociale vaardigheden
Versterking van interculturele vaardigheden en het aangaan van nieuwe relaties
Geleidelijke groei en betrokkenheid als actieve en verantwoordelijke burgers

FUN!

Welke activiteiten omvat peer mentoring?

Hulp bij huiswerk en studie;
Verstrekken van nuttige informatie over de school en de omgeving;
Betrokkenheid bij buitenschoolse en niet-formele (onderwijs-)activiteiten.

Stapsgewijze beschrijving

Alvorens de leerlingen aan elkaar te koppelen, moet u op een aantal elementen letten:

Leeftijd

Hetzelfde of gelijkaardig om interacties vlotter te laten lopen

Empathie

Harmonie creëren en mogelijke conflicten overwinnen

Vreemde talen

Maak waar mogelijk paren die dezelfde taal/talen kennen

Verbintenis

Mentorschap is een verantwoordelijkheid: respecteer de inzet van je partner!

Motivatie

De wens om nieuwe kennis en vaardigheden te verwerven op het gebied van culturele bemiddeling, die ook zullen bijdragen tot de toekomstige integratie op de arbeidsmarkt.

1. Maak paren:

Als u met minderjarigen werkt, kan het nodig zijn eerst de toestemming van de ouders te vragen. Houd rekening met bovenstaande elementen!

2. Start:

1st bijeenkomst met leerkrachten, studenten en ouders om het programma uit te leggen en toestemming te vragen
De koppels van mentoren – mentee ‘s identificeren
Opleiding over de rollen van mentoren en mentee‘s

3. Ontwikkeling:

Regelmatige bijeenkomst mentoren-mentee’s: afhankelijk van de behoeften en mogelijkheden van de school
Maandelijkse bijeenkomsten mentoren - leerkrachten

4. Evaluatie:

Dagboek of andere instrumenten om de ervaringen van mentoren en mentee ‘s vast te leggen
Vragenlijst voor studenten en leerkrachten: te ontwikkelen volgens de specifieke context